Η Γενική Συνέλευση της Fedenatur 2016 στη Βαλένθια της Ισπανίας
Η Γενική Συνέλευση της FEDENATUR για τη φετινή χρονιά πραγματοποιήθηκε στη Βαλένθια της Ισπανίας το τριήμερο 4-6 Μαίου. Τη συνάντηση διοργάνωσε η Διεύθυνση Προστασίας Φυσικών Περιοχών του Πάρκου Devesa-Albufera του Δήμου της Βαλένθια. Στις εργασίες συμμετείχαν πολλοί εκπρόσωποι των μελών της FEDENATUR και άλλοι ενδιαφερόμενοι από πολλές χώρες (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Τσεχία, Ελλάδα). Η Φιλοδασική συμμετείχε στις εργασίες όπως κάθε χρόνο με εκπρόσωπό της τον κ. Ν. Πάγκα. Από ελληνικής πλευράς ακόμα συμμετείχαν εκπρόσωποι του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης του Υμηττού που είναι επίσης μέλος της FEDENATUR.
Η διοργάνωση ήταν πολύ ενδιαφέρουσα και με πολύ πυκνό πρόγραμμα που περιέλαβε επισκέψεις-ξεναγήσεις σε πάρκα, επιστημονική ημερίδα και τις εργασίες της Γενικής Συνέλευσης.
• Η επιστημονική ημερίδα είχε ως θέμα: “Η μαζική χρήση από το κοινό των Περιαστικών Πάρκων και Φυσικών Περιοχών και η επίπτωσή της στα εύθραυστα οικοσυστήματα – H μεγάλη πρόκληση για προστασία και διατήρηση σήμερα».
Στις ολοένα και περισσότερο επεκτεινόμενες αστικές περιοχές της Ευρώπης, οι φυσικές περιοχές που βρίσκονται στον περιαστικό χώρο δέχονται μεγάλες πιέσεις από το κοινό των επισκεπτών κυρίως για την ενάσκηση δραστηριοτήτων υπαίθριας αναψυχής. Οι φυσικές αυτές περιοχές συχνά περιλαμβάνουν σημαντικά οικοσυστήματα όπως δάση, λιβάδια, υγρότοπους, παραποτάμια δάση, αμμοθίνες κ.ά. και καλούνται να ισορροπήσουν τις αστικές πιέσεις με την προστασία του περιβάλλοντος. Η επίτευξη αυτού του στόχου δεν είναι εύκολη δεδομένου ότι οι συνήθειες των χρηστών αλλάζουν, νέες τάσεις εμφανίζονται, υπάρχει ισχυρό το στοιχείο της εποχικότητας και διαπιστώνεται σαφής επηρεασμός από την οικονομική κρίση.
Οι εισηγήσεις ήταν πολλές και ενδιαφέρουσες και αφορούσαν περιπτώσεις φορέων πάρκων και φυσικών περιοχών που όλοι είναι μέλη της FEDENATUR.
Παρουσιάστηκαν, αναλύθηκαν και σχολιάστηκαν τα παρακάτω παραδείγματα πάρκων και φυσικών περιοχών:
- Ø Πάρκο Devesa-Albufera της Βαλένθια (Ισπανία)
- Ø Δασικό Πάρκο Monsanto Λισσαβώνας (Πορτογαλία)
- Ø Φυσικό Πάρκο Serra de Collserola της Βαρκελώνης (Ισπανία)
- Ø Φυσικά Πάρκα της Μητροπολιτικής Περιοχής της Grenoble (Γαλλία)
- Ø Δίκτυο Φυσικών Πάρκων της Μητροπολιτικής Περιοχής της Βαρκελώνης (Ισπανία)
- Ø Εθνικό Πάρκο της Sierra de Guadarrama της Μαδρίτης (Ισπανία)
- Ø Πάρκο delle Groane του Μιλάνου (Ιταλία)
- Ø Περιοχή Parc Fluvial του Túria (Ισπανία)
- Ø Αισθητικό δάσος Υμηττού, Αττική (Ελλάδα)
- Ø Φυσικά Πάρκα της Μητροπολιτικής Περιοχής της Lille (Γαλλία)
Ειδικά για το Αισθητικό δάσος του Υμηττού η εισήγηση πραγματοποιήθηκε από τον δασοτεχνικό υπεύθυνο διαχείρισης κ. Ν.Πάγκα με τίτλο: «Εντατική χρήση του Αισθητικού δάσους Υμηττού. Θέματα, προβλήματα, προκλήσεις και λύσεις για τη διατήρηση του ως πόρου αναψυχής».
• Οι εργασίες της Γενικής Συνέλευσης των μελών της FEDENATUR περιέλαβαν την συζήτηση και έγκριση των πεπραγμένων της περασμένης χρονιάς και τον προγραμματισμό των διαφόρων θεμάτων της επόμενης. Εκτός από την ψήφιση των πεπραγμένων, η συνέλευση είχε φέτος ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί η Ομοσπονδία αποφάσισε στο πλαίσιο της κινητικότητας για συνεργασίες και συμμετοχή σε προγράμματα, να διευρύνει τις δραστηριότητές της και να κάνει ένα άνοιγμα σε άλλους φορείς που δραστηριοποιούνται στα θέματα της προστασίας του περιβάλλοντος στην Ευρώπη.
Η επιστημονική ημερίδα και οι εργασίες της Γενικής Συνέλευσης φιλοξενήθηκαν στο Complex Esportiu La Petxina, ένα καλαίσθητο πετρόκτιστο συγκρότημα που στεγάζει αίθουσες διαλέξεων και εκθέσεων, εστιατόρια και αθλητικές υποδομές του Δήμου της Βαλένθια.
Το κλείσιμο της Γ.Σ. ολοκληρώθηκε με επίσημο δείπνο που παρέθεσε ο Δήμος της Βαλένθια στο Palau de l’Exposició, το εντυπωσιακό εκθεσιακό κτήριο νεο-γοτθικού ρυθμού που κτίστηκε για τη μεγάλη έκθεση του 1910.
• Η κύρια τεχνική επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στο Πάρκο Devesa-Albufera που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Βαλένθια.
Πρόκειται για μια μεγάλη κυρίως πευκόφυτη λωρίδα γης μήκους δέκα χιλιομέτρων και πλάτους ενός, που χωρίζει την ακτή της Μεσογείου όπου κυριαρχούν οι αμμοθίνες από την Albufera, τη μεγαλύτερη λίμνη της Ισπανίας (έκτασης 220.000 στρεμμάτων). Οι εκτάσεις της περιοχής αποτελούσαν βασιλικό κυνηγότοπο και αγοράστηκαν το 1920 από το δήμο της Βαλένθια που εξασφάλισε στον τοπικό πληθυσμό τις εκτάσεις με τις ορυζοκαλλιέργειες, αλάτι και ψάρια. Στις πρόσφατες δεκαετίες για τις παραθεριστικές ανάγκες χτίστηκαν ψηλές πολυκατοικίες (αποκαλούμενες και «πύργοι») που αλλοίωσαν το τοπίο αλλά αυτή η πρακτική εγκαταλείφθηκε νωρίς – σε αντίθεση με τις άλλες ακτές της Ισπανίας που κυριαρχούνται από την εικόνα «πολυκατοικίες στο κύμα» - και πάνω στους αμμοθινικούς σχηματισμούς κατασκευάστηκαν εστιατόρια, αναψυκτήρια, «μπανιέρες» κλπ καθώς και ένας μεγάλος αυτοκινητόδρομος. Με την έλευση της δημοκρατίας στην Ισπανία, ο φορέας διαχείρισης της περιοχής κατάφερε να κατεδαφίσει τα κτίσματα και να απομακρύνει κάθε τεχνητό στοιχείο από την παραλιακή περιοχή με αποτέλεσμα σήμερα τίποτα να μην θυμίζει την εικόνα του παρελθόντος παρά μόνο οι φωτογραφίες του αρχείου. Με την παρέλευση των ετών και τις εντατικές προσπάθειες των επιστημόνων, το ευαίσθητο οικοσύστημα που φιλοξενεί πάνω από 200 είδη φυτών, έχει επανέλθει και ακολουθεί πλέον τη φυσική του πορεία.
Το δάσος της χαλεπίου πεύκης που κυριαρχεί στην περιοχή είναι σε άριστη κατάσταση και όλες οι παρεμβάσεις για τους πολυάριθμους επισκέπτες (υποδομές αναψυχής), είναι διακριτικές και οι ελάχιστες δυνατές. Η οργάνωση της αντιπυρικής προστασίας είναι άριστη (άλλωστε η Ισπανία πρωτοπορεί σε αυτόν τον τομέα σε ευρωπαϊκό επίπεδο) και η υλοποίηση προγραμμάτων για τη διατήρηση της φύσης είναι συνεχής και έχει πολλαπλασιαστικά θετικά αποτελέσματα για το οικοσύστημα της περιοχής.
Ο δημοτικός φορέας διαχείρισης το 1984 αξιοποίησε το παλιό ιπποδρόμιο της πόλης με τη μετατροπή του σε κέντρο ενημέρωσης των επισκεπτών (Center Racó de L’Olla) όπου οι επισκέπτες μπορούν και να παρατηρήσουν πουλιά από τα πολλά είδη που διαβιούν οι διέρχονται από την περιοχή.
Η πολύωρη ξενάγηση στο Πάρκο από τον διευθυντή και διακεκριμένο βιολόγο Antonio Vizcaíno, περιέλαβε και περιήγηση με βάρκα στη λίμνη με επίσκεψη στο νησάκι Mata de Manseguerota στο κέντρο της λίμνης που έχει σχηματιστεί από καλαμιώνες και έχει απωλέσει σχεδόν το 80% της επιφάνειάς του. Με τις εντατικές προσπάθειες των ανθρώπων του Πάρκου, σήμερα η βλάστηση έχει σταθεροποιηθεί και τείνει να επανακάμψει.
Το Πάρκο Devesa-Albufera με το δάσος της χαλεπίου πεύκης, τα αυτόφυή υποτροπικά φυτά, την χαρακτηριστική αλοφυτική βλάστηση και τις αμμοθίνες, δέχεται μεγάλο όγκο επισκεπτών και μεγάλη πίεση από την ενάσκηση κάθε είδους δραστηριοτήτων αναψυχής. Ωστόσο με την εξαιρετική οργάνωση του φορέα διαχείρισης του δήμου της Βαλένθια και τις συνεχείς προσπάθειες υλοποίησης προγραμμάτων (κυρίως του πλαισίου LIFE-project), η περιοχή βρίσκεται σε εξαιρετική κατάσταση και οι επισκέπτες απολαμβάνουν τις ομορφιές του.
• Οι κήποι του ποταμού Túria, στην πόλη της Βαλένθια αποτελούν ένα μοναδικό γραμμικό πάρκο αναψυχής στην καρδιά της πόλης. Για να αποφευχθούν οι καταστροφικές πλημμύρες του ποταμού που διέσχιζε τη Βαλένθια, η Πολιτεία γύρω στο 1920 εξέτρεψε τον ρου του ποταμού εκτός του οικιστικού ιστού και τον οδήγησε μέσω εγκιβωτισμού στη θάλασσα. Ολόκληρη η αποδεσμευμένη κοίτη μήκους 8 χλμ. περίπου που περιβάλλει από τα βόρεια και ανατολικά την παλιά πόλη, διαμορφώθηκε σε γραμμικό πάρκο με πυκνό πράσινο, πεζοδρόμους, ποδηλατοδρόμους, στοιχεία νερού, βοτανικό κήπο, αθλητικές εγκαταστάσεις και υποδομές, παιδικές χαρές κλπ. Τα πρόσφατα χρόνια στην έξοδο της λωρίδας προς τη θάλασσα, κατασκευάστηκε «η Πόλη των Τεχνών και των Επιστημών» που φιλοξενεί μεταξύ άλλων την Όπερα και ένα διεθνούς φήμης Ενυδρείο, με πρωτότυπα κτήρια του γνωστού αρχιτέκτονα Calatrava. Στο βόρειο-βορειοδυτικό άκρο του πάρκου δημιουργήθηκε το περιβόητο ζωολογικό πάρκο “Bioparc” που φιλοξενεί ζώα από την Αφρική σε χώρους κατάλληλα διαμορφωμένους ώστε να μοιάζουν φυσικοί, και ο μεγάλος χώρος του συνδέθηκε με νέες διαμορφώσεις και μια μεγάλη τεχνητή λίμνη, που ολοκληρώνουν το πάρκο πρασίνου.